Thay đổi giá trị trong Dictionary Python

Python Tutorial | 29/07/2025 by Hoc Python

Chúng ta đã biết Dictionary là một công cụ tuyệt vời để lưu trữ dữ liệu có cấu trúc dưới dạng các cặp khóa-giá trị. Tuy nhiên, trong thế giới thực, thông tin không phải lúc nào cũng cố định. Dữ liệu thay đổi, cập nhật liên tục – tuổi tác tăng lên, địa chỉ thay đổi, giá sản phẩm điều chỉnh, v.v.

Chính vì thế, khả năng thay đổi giá trị của các phần tử trong Dictionary là một kỹ năng thiết yếu. Dictionary là một kiểu dữ liệu "có thể thay đổi" (mutable), cho phép chúng ta dễ dàng cập nhật thông tin mà không cần phải tạo lại toàn bộ cấu trúc. Trong phần này, mình sẽ tìm hiểu các phương pháp khác nhau để chỉnh sửa, cập nhật các giá trị đã tồn tại, giúp dữ liệu của bạn luôn được chính xác và phản ánh đúng thực tế. Hãy cùng tìm hiểu cách làm chủ việc thay đổi dữ liệu trong Dictionary nhé!

Gán giá trị trực tiếp bằng dấu ngoặc vuông `[]` trong Python

Đây là cách cơ bản và phổ biến nhất để thay đổi giá trị của một phần tử trong Dictionary. Nó hoạt động tương tự như khi bạn thêm một phần tử mới, nhưng với một khóa đã tồn tại.

Khái niệm: Bạn sử dụng toán tử gán = với một khóa đã tồn tại trong dictionary để cập nhật giá trị mới cho khóa đó.

Cú pháp cơ bản: ten_dictionary[khóa_đã_tồn_tại] = giá_trị_mới

Cách hoạt động: Python sẽ tìm kiếm khóa_đã_tồn_tại trong ten_dictionary.

Nếu tìm thấy khóa đó, Python sẽ thay thế giá trị cũ bằng giá_trị_mới.
Lưu ý quan trọng: Nếu khóa_đã_tồn_tại KHÔNG tồn tại trong dictionary, thao tác này sẽ TẠO MỚI một cặp khóa-giá trị với khóa đó và giá trị mới. Đây là điểm chung với việc thêm phần tử mới vào dictionary.

Ví dụ minh họa:

Hãy cùng xem các ví dụ cụ thể để hiểu rõ hơn:

# Tạo một dictionary ban đầu về thông tin người dùng
thong_tin_nguoi_dung = {
    "ten": "An",
    "tuoi": 25,
    "thanh_pho": "Hà Nội",
    "email": "[email protected]"
}
print("Dictionary ban đầu:", thong_tin_nguoi_dung)

print("\n--- Sửa đổi giá trị số (tuổi) ---")
# Người dùng vừa đón sinh nhật
thong_tin_nguoi_dung["tuoi"] = 26
print("Sau khi sửa tuổi:", thong_tin_nguoi_dung)

print("\n--- Sửa đổi giá trị chuỗi (thành phố) ---")
# Người dùng chuyển đến thành phố khác
thong_tin_nguoi_dung["thanh_pho"] = "TP. Hồ Chí Minh"
print("Sau khi sửa thành phố:", thong_tin_nguoi_dung)

print("\n--- Sửa đổi giá trị của một List lồng bên trong ---")
# Giả sử người dùng có danh sách sở thích
thong_tin_nguoi_dung["so_thich"] = ["đọc sách", "xem phim"]
print("Sau khi thêm sở thích:", thong_tin_nguoi_dung)

# Thay đổi một sở thích cụ thể trong list
thong_tin_nguoi_dung["so_thich"][1] = "nghe nhạc"
print("Sau khi sửa sở thích thứ hai:", thong_tin_nguoi_dung)

print("\n--- Sửa đổi giá trị của một Dictionary lồng bên trong ---")
# Thêm thông tin liên lạc chi tiết dưới dạng dictionary lồng
thong_tin_nguoi_dung["lien_lac"] = {
    "dien_thoai": "0912345678",
    "zalo": "0912345678"
}
print("Sau khi thêm thông tin liên lạc:", thong_tin_nguoi_dung)

# Sửa đổi số điện thoại trong dictionary lồng
thong_tin_nguoi_dung["lien_lac"]["dien_thoai"] = "0987654321"
print("Sau khi sửa số điện thoại:", thong_tin_nguoi_dung)

print("\n--- Ví dụ về việc TẠO MỚI khi khóa không tồn tại ---")
# Khóa "nghe_nghiep" chưa tồn tại, thao tác này sẽ thêm mới
thong_tin_nguoi_dung["nghe_nghiep"] = "Kỹ sư phần mềm"
print("Sau khi thêm nghề nghiệp (khóa mới):", thong_tin_nguoi_dung)

# Output:
# Dictionary ban đầu: {'ten': 'An', 'tuoi': 25, 'thanh_pho': 'Hà Nội', 'email': '[email protected]'}
#
# --- Sửa đổi giá trị số (tuổi) ---
# Sau khi sửa tuổi: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'Hà Nội', 'email': '[email protected]'}
#
# --- Sửa đổi giá trị chuỗi (thành phố) ---
# Sau khi sửa thành phố: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]'}
#
# --- Sửa đổi giá trị của một List lồng bên trong ---
# Sau khi thêm sở thích: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]', 'so_thich': ['đọc sách', 'xem phim']}
# Sau khi sửa sở thích thứ hai: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]', 'so_thich': ['đọc sách', 'nghe nhạc']}
#
# --- Sửa đổi giá trị của một Dictionary lồng bên trong ---
# Sau khi thêm thông tin liên lạc: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]', 'so_thich': ['đọc sách', 'nghe nhạc'], 'lien_lac': {'dien_thoai': '0912345678', 'zalo': '0912345678'}}
# Sau khi sửa số điện thoại: {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]', 'so_thich': ['đọc sách', 'nghe nhạc'], 'lien_lac': {'dien_thoai': '0987654321', 'zalo': '0912345678'}}
#
# --- Ví dụ về việc TẠO MỚI khi khóa không tồn tại ---
# Sau khi thêm nghề nghiệp (khóa mới): {'ten': 'An', 'tuoi': 26, 'thanh_pho': 'TP. Hồ Chí Minh', 'email': '[email protected]', 'so_thich': ['đọc sách', 'nghe nhạc'], 'lien_lac': {'dien_thoai': '0987654321', 'zalo': '0912345678'}, 'nghe_nghiep': 'Kỹ sư phần mềm'}

Như bạn thấy, việc gán giá trị trực tiếp bằng [] rất linh hoạt và được sử dụng cho cả việc thêm mới và sửa đổi phần tử.

Phương thức `update()`: Cập nhật nhiều cặp khóa-giá trị trong Python

Ngoài việc gán trực tiếp từng phần tử, Python cung cấp phương thức update() để bạn có thể thêm hoặc cập nhật nhiều cặp khóa-giá trị cùng một lúc. Phương thức này rất hữu ích khi bạn muốn hợp nhất dữ liệu từ một nguồn khác vào dictionary hiện có.

Khái niệm: Phương thức update() cho phép bạn thêm hoặc cập nhật nhiều cặp khóa-giá trị cùng một lúc. Nó có thể nhận đầu vào là một dictionary khác, hoặc một iterable (như list of tuples) chứa các cặp khóa-giá trị.

Cú pháp cơ bản:

ten_dictionary.update(dictionary_khác)
ten_dictionary.update([('khóa1', giá_trị1), ('khóa2', giá_trị2), ...])
ten_dictionary.update(từ_khóa_arguments=giá_trị) (ít phổ biến hơn cho mục đích này)

Cách hoạt động:

Phương thức update() sẽ duyệt qua các cặp khóa-giá trị từ nguồn đầu vào.

Đối với mỗi cặp:

Nếu khóa đã tồn tại trong ten_dictionary, giá trị của nó sẽ được cập nhật bằng giá trị mới từ nguồn.
Nếu khóa chưa tồn tại, cặp khóa-giá trị mới sẽ được thêm vào ten_dictionary.

Ưu điểm: Tiện lợi, hiệu quả khi cần cập nhật hàng loạt hoặc hợp nhất dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau.

Ví dụ minh họa:

# Tạo một dictionary ban đầu về thông tin sản phẩm
san_pham = {
    "ma_sp": "SP001",
    "ten_sp": "Laptop XYZ",
    "gia": 15000000,
    "ton_kho": 10
}
print("Sản phẩm ban đầu:", san_pham)

print("\n--- Cập nhật từ một dictionary khác ---")
# Thông tin cập nhật từ một nguồn khác (ví dụ: từ API hoặc form)
thong_tin_cap_nhat_1 = {
    "gia": 14500000, # Giá mới (sửa đổi)
    "ngay_cap_nhat": "2024-07-29", # Khóa mới (thêm vào)
    "ton_kho": 8 # Tồn kho mới (sửa đổi)
}
san_pham.update(thong_tin_cap_nhat_1)
print("Sau khi cập nhật từ dictionary khác:", san_pham)

print("\n--- Cập nhật từ một list các tuple (mỗi tuple là một cặp khóa-giá trị) ---")
# Cập nhật thêm thông tin nhà cung cấp và trạng thái
thong_tin_cap_nhat_2 = [
    ("nha_cung_cap", "ABC Tech"), # Khóa mới
    ("trang_thai", "Còn hàng") # Khóa mới
]
san_pham.update(thong_tin_cap_nhat_2)
print("Sau khi cập nhật từ list of tuples:", san_pham)

print("\n--- Cập nhật và thêm mới đồng thời ---")
# Cập nhật lại giá và thêm mô tả
san_pham.update(gia=14000000, mo_ta="Laptop cao cấp cho công việc và giải trí")
print("Sau khi cập nhật bằng từ khóa arguments:", san_pham)

# Output:
# Sản phẩm ban đầu: {'ma_sp': 'SP001', 'ten_sp': 'Laptop XYZ', 'gia': 15000000, 'ton_kho': 10}
#
# --- Cập nhật từ một dictionary khác ---
# Sau khi cập nhật từ dictionary khác: {'ma_sp': 'SP001', 'ten_sp': 'Laptop XYZ', 'gia': 14500000, 'ton_kho': 8, 'ngay_cap_nhat': '2024-07-29'}
#
# --- Cập nhật từ một list các tuple (mỗi tuple là một cặp khóa-giá trị) ---
# Sau khi cập nhật từ list of tuples: {'ma_sp': 'SP001', 'ten_sp': 'Laptop XYZ', 'gia': 14500000, 'ton_kho': 8, 'ngay_cap_nhat': '2024-07-29', 'nha_cung_cap': 'ABC Tech', 'trang_thai': 'Còn hàng'}
#
# --- Cập nhật và thêm mới đồng thời ---
# Sau khi cập nhật bằng từ khóa arguments: {'ma_sp': 'SP001', 'ten_sp': 'Laptop XYZ', 'gia': 14000000, 'ton_kho': 8, 'ngay_cap_nhat': '2024-07-29', 'nha_cung_cap': 'ABC Tech', 'trang_thai': 'Còn hàng', 'mo_ta': 'Laptop cao cấp cho công việc và giải trí'}

Phương thức update() là một công cụ mạnh mẽ để quản lý và hợp nhất dữ liệu trong các ứng dụng thực tế.

Những điểm cần lưu ý khi thay đổi giá trị trong Python

Khi làm việc với việc thay đổi giá trị trong Dictionary, có một số điểm quan trọng mà bạn cần ghi nhớ để tránh những hiểu lầm hoặc lỗi không mong muốn.

Khóa không thể thay đổi (Immutable Keys)

Đây là một nguyên tắc cơ bản của Dictionary trong Python: bạn chỉ có thể thay đổi giá trị của một khóa, chứ không thể thay đổi bản thân khóa đó sau khi nó đã được tạo. Khóa của dictionary phải là các đối tượng bất biến (immutable) như số, chuỗi, hoặc tuple.

Giải thích: Nếu bạn muốn "đổi tên" một khóa, bạn không thể trực tiếp làm điều đó. Thay vào đó, bạn phải thực hiện hai bước:

Tạo một cặp khóa-giá trị mới với tên khóa mới và giá trị mong muốn.
Xóa cặp khóa-giá trị cũ.

Ví dụ:

# Dictionary ban đầu
thong_tin_san_pham = {
    "product_id": "P001",
    "product_name": "Bàn phím cơ",
    "price": 950000
}
print("Dictionary ban đầu:", thong_tin_san_pham)

# Giả sử bạn muốn đổi tên khóa "product_name" thành "item_name"
# KHÔNG CÓ CÁCH NÀO ĐỂ ĐỔI TRỰC TIẾP TÊN KHÓA

# Cách đúng để "thay đổi" tên khóa:
# Bước 1: Thêm khóa mới với giá trị của khóa cũ
thong_tin_san_pham["item_name"] = thong_tin_san_pham["product_name"]
print("Sau khi thêm khóa mới 'item_name':", thong_tin_san_pham)

# Bước 2: Xóa khóa cũ
del thong_tin_san_pham["product_name"]
print("Sau khi xóa khóa cũ 'product_name':", thong_tin_san_pham)

# Output:
# Dictionary ban đầu: {'product_id': 'P001', 'product_name': 'Bàn phím cơ', 'price': 950000}
# Sau khi thêm khóa mới 'item_name': {'product_id': 'P001', 'product_name': 'Bàn phím cơ', 'price': 950000, 'item_name': 'Bàn phím cơ'}
# Sau khi xóa khóa cũ 'product_name': {'product_id': 'P001', 'price': 950000, 'item_name': 'Bàn phím cơ'}

Việc hiểu rõ rằng khóa là bất biến sẽ giúp bạn thiết kế cấu trúc dữ liệu và logic chương trình một cách chính xác hơn.

Kiểm tra trước khi sửa đổi (tùy chọn)

Như đã đề cập ở phần trước, khi bạn gán giá trị trực tiếp bằng [], Python sẽ tự động sửa đổi nếu khóa tồn tại hoặc thêm mới nếu khóa không tồn tại. Đa số trường hợp, hành vi này là mong muốn. Tuy nhiên, đôi khi bạn muốn kiểm soát chặt chẽ hơn và chỉ sửa đổi nếu khóa đã tồn tại, hoặc thực hiện một hành động khác nếu khóa không có.

Giải thích: Mặc dù việc gán trực tiếp (my_dict[key] = value) sẽ tự động sửa đổi hoặc thêm, đôi khi bạn có thể muốn kiểm tra sự tồn tại của khóa trước khi sửa đổi để đảm bảo đúng mục đích hoặc để xử lý các trường hợp đặc biệt.

Ví dụ:

# Thông tin cấu hình ứng dụng
cau_hinh_app = {
    "theme": "light",
    "font_size": 14,
    "notifications": True
}
print("Cấu hình ban đầu:", cau_hinh_app)

print("\n--- Sửa đổi có kiểm tra sự tồn tại của khóa ---")
# Giả sử bạn chỉ muốn sửa đổi 'font_size' nếu nó đã tồn tại
if "font_size" in cau_hinh_app:
    cau_hinh_app["font_size"] = 16
    print("Đã cập nhật font_size:", cau_hinh_app)
else:
    print("Khóa 'font_size' không tồn tại, không thể sửa đổi.")

# Cố gắng sửa đổi một khóa không tồn tại nhưng có kiểm tra
if "language" in cau_hinh_app:
    cau_hinh_app["language"] = "English"
    print("Đã cập nhật language:", cau_hinh_app)
else:
    print("Khóa 'language' không tồn tại, không sửa đổi mà có thể thêm mới nếu muốn.")
    # Nếu muốn thêm mới ở đây: cau_hinh_app["language"] = "English"

# Output:
# Cấu hình ban đầu: {'theme': 'light', 'font_size': 14, 'notifications': True}
#
# --- Sửa đổi có kiểm tra sự tồn tại của khóa ---
# Đã cập nhật font_size: {'theme': 'light', 'font_size': 16, 'notifications': True}
# Khóa 'language' không tồn tại, không sửa đổi mà có thể thêm mới nếu muốn.

Việc kiểm tra sự tồn tại bằng in trước khi sửa đổi là một lựa chọn tốt khi logic chương trình của bạn yêu cầu phân biệt rõ ràng giữa việc cập nhật một giá trị hiện có và việc thêm một giá trị mới. Trong nhiều trường hợp, hành vi mặc định của [] (sửa đổi hoặc thêm) là đủ.

Kết bài

Chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu các phương pháp cơ bản và hiệu quả để thay đổi giá trị trong Dictionary Python. Từ việc sử dụng toán tử gán trực tiếp bằng dấu ngoặc vuông [] để cập nhật một phần tử duy nhất, cho đến phương thức update() mạnh mẽ giúp thêm hoặc sửa đổi nhiều cặp khóa-giá trị cùng lúc.

Việc hiểu rõ rằng Dictionary là kiểu dữ liệu có thể thay đổi (mutable) và nắm vững các kỹ thuật này là vô cùng quan trọng. Nó cho phép bạn dễ dàng điều chỉnh, cập nhật thông tin trong các cấu trúc dữ liệu của mình một cách linh hoạt theo yêu cầu của ứng dụng. Dù là cập nhật trạng thái của một đối tượng, điều chỉnh cài đặt, hay hợp nhất dữ liệu từ nhiều nguồn, các phương pháp này đều là công cụ đắc lực.

Hãy tiếp tục thực hành và áp dụng những kiến thức này vào các bài toán thực tế. Khả năng thay đổi giá trị một cách hiệu quả sẽ giúp bạn xây dựng các chương trình Python năng động và dễ quản lý hơn rất nhiều.